Zofia Rączka

---

Życiorys

Urodziny Zofii Rączki miały miejsce w 1927 roku w Lesznie koło Kutna. Była córką Leona Rączki oraz Genowefy Pawlus. Szkolną edukację zakończyła w Kutnie, a w trudnych czasach okupacji walczyła o swoją przyszłość, pracując jako robotnica rolna, a jednocześnie kontynuując naukę w tajnych kompletach. W 1939 roku udało jej się zdać egzamin wstępny do gimnazjum w Łęczycy.

W 1946 roku Zofia Rączka zakończyła naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. M. Kopernika w Żywcu oraz zaczęła pracować jako nauczycielka w okresie od maja 1946 do końca sierpnia 1947 roku. Następnie w latach 1947–1951 studiowała historię na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Po pomyślnym ukończeniu studiowania, Zofia decyzję o podjęciu pracy w służbie archiwalnej, co zajmowało jej życie przez 35 lat w Będzinie oraz dodatkowe 25 lat w Żywcu, aż do roku 1986. Jej aktywność w Towarzystwie Miłośników Ziemi Żywieckiej rozpoczęła się w 1960 roku, gdzie pełniła funkcję sekretarza oraz była członkiem kolegium redakcyjnego „Karty Groni” a od 1990 roku sprawowała obowiązki redaktora naczelnego.

W latach 1965–1973 była aktywnym członkiem prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Żywcu oraz członkiem komisji kultury. Uczestniczyła również w tworzeniu Społecznego Komitetu Odbudowy Parku oraz Zamku Żywieckiego, gdzie zasiadała w Radzie Muzealnej.

Jej zaangażowanie w działalność religijną można zauważyć w Akcji Katolickiej, w parafii pw. św. Floriana w Żywcu. Oprócz tego, zajmowała się rejestrowaniem cennych polonik w archiwach Paryża, Brukseli oraz Madrytu. Zofia Rączka odznaczała się ogromną pasją badawczą oraz wiedzą na temat regionu, a także umiłowaniem malarstwa sztalugowego oraz poezji.

Była osobą skromną, unikającą uwagi, ale zawsze gotową udzielić pomocy w obszarze historii, kultury i tradycji regionu żywieckiego. Jej dorobek twórczy obejmuje publikacje w takich pismach jak: „Karta Groni”, „Gronie”, „Archeion”, „Zaranie Śląskie”, „Małopolskie Studia Historyczne”, „Gazeta Żywiecka” oraz „Nad Sołą i Koszarawą”. Wyróżniona tytułem członka honorowego TMZŻ.

Niestety, Zofia Rączka zmarła 22 października 2010 roku w Żywcu i została pochowana na cmentarzu parafii św. Floriana, znajdującym się na Zabłociu. Jej pamięć do dziś żyje w społeczności, a rondo na skrzyżowaniu ulic Armii Krajowej, Browarnej i Wyzwolenia w Żywcu nosi jej imię.

Publikacje

Oto wybór publikacji autorstwa Zofii Rączki, które ukazały się na przestrzeni lat, ukazując bogaty dorobek literacki w zakresie historii i kultury Żywiecczyzny:

• Przewodnik po kościołach żywieckich, Żywiec 1992,
• Przewodnik po zamku i parku żywieckim, Żywiec 1997,
• Żywiec. Rys historyczny od powstania miasta do 1918, Żywiec 1997,
• Archiwa dóbr ziemskich Żywiecczyzny, Żywiec 1998,
• Kiedy maluję, Żywiec 2000,
• Po której orbicie krążysz, Żywiec 2002,
• Habsburgowie żywieccy i ich siedziba w Żywcu, Żywiec 2003,
• Żywiec. Rys historyczny okres międzywojenny 1918-1939, Żywiec 2005,
• Żywiec. Rys historyczny. Zabłocie od powstania osady do 1950 roku, Żywiec 2005,
• Żywiec. Rys historyczny od powstania miasta do 1939 r. (wznowienie uzup.), Żywiec 2010.

---

Oceń: Zofia Rączka

---