Jacek Stawiński


W artykule przedstawiamy postać Jacka Antoniego Stawińskiego, który urodził się 26 lutego 1946 roku w Lesznie. Jest to renomowany polski chemik, który zdobył tytuł profesora nauk chemicznych.

Jacek Stawiński specjalizuje się w chemii organicznej związków fosforu. Jego badania koncentrują się na różnych aspektach chemii i stereochemii kwasów nukleinowych oraz ich składników. Należy podkreślić, że szczególnie interesuje się analogami nukleozydów, nukleotydów i oligonukleotydów.

Życiorys

W 1968 roku Jacek Stawiński zakończył swoje studia chemiczne na Wydziale Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i rozpoczął pracę w zespole prowadzonym przez profesora Macieja Wiewiórowskiego. Zespół ten stał się fundamentem dla powstania Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN. W 1974 roku uzyskał stopień doktora, a osiem lat później habilitację w Instytucie Chemii Organicznej PAN.

W latach 1974-1976 odbył staż podoktorski w grupie profesora Sarana Naranga w National Research Council of Canada w Ottawie, gdzie brał aktywny udział w badaniach nad chemiczną syntezą operatora lac, kluczowego składnika operonu laktozowego. Jacek Stawiński był jednym z pierwszych, który dowiódł, że syntetycznie otrzymany fragment DNA wykazuje identyczną aktywność biologiczną jak jego naturalny odpowiednik.

W 1984 roku podjął decyzję o wyjeździe do Szwecji, gdzie na Uniwersytecie Sztokholmskim zdobył tytuł profesora w roku 1986. Jego badania nad H-fosfonianami w kontekście chemii nukleotydów przyczyniły się do szybkiego rozwoju zastosowań tej grupy związków w chemii produktów naturalnych.

W latach 90. nawiązał długotrwałą współpracę z zespołem profesora Adama Kraszewskiego z ICHB PAN. Tam został zatrudniony jako profesor zwyczajny, kierował Zespołem Stereochemii Nukleotydów w Zakładzie Chemii Nukleozydów i Nukleotydów, a także pełnił rolę profesora afiliowanego w Zakładzie Chemii Komponentów Kwasów Nukleinowych.

Stawiński jest członkiem Komitetu Chemii Polskiej Akademii Nauk. Jako autor ponad 250 publikacji naukowych w renomowanych czasopismach międzynarodowych oraz licznych rozdziałów w książkach poświęconych chemii organicznych związków fosforu, ma znaczący dorobek naukowy. W 2020 roku wypromował 14 doktorów na Uniwersytecie Sztokholmskim oraz 3 na ICHB PAN.

Przypisy

  1. Stopnie doktora nadane przez Radę Naukową ICHB PAN [online], ICHB PAN [dostęp 11.06.2024 r.]
  2. Zakład Chemii Komponentów Kwasów Nukleinowych [online], ICHB PAN [dostęp 25.01.2021 r.]
  3. SubhadeepS. Roy, MarvinM. Caruthers, Synthesis of DNA/RNA and their analogs via phosphoramidite and H-phosphonate chemistries, „Molecules”, 18 (11), 2013, s. 14268–14284, DOI: 10.3390/molecules181114268.
  4. Publikacje współautorstwa Kraszewskiego & Stawińskiego [online], Google Scholar [dostęp 26.01.2021 r.]
  5. Historia [online], Instytut Chemii Bioorganicznej PAN [dostęp 26.01.2021 r.]
  6. JacekJ. Stawinski, Publication List [online], Stockholm University [dostęp 29.04.2020 r.]
  7. JacekJ. Stawinski, Thesis [online], Stockholm University [dostęp 26.01.2021 r.]
  8. K.J.K.J. Marians i inni, Cloned synthetic lac operator DNA is biologically active, „Nature”, 263 (5580), 1976, s. 744–748, DOI: 10.1038/263744a0.
  9. Colin B.C.B. Reese, Oligo- and poly-nucleotides: 50 years of chemical synthesis, „Organic & Biomolecular Chemistry”, 3 (21), 2005, s. 3851–3868, DOI: 10.1039/b510458k.
  10. JacekJ. Stawinski, AdamA. Kraszewski, How to get the most out of two phosphorus chemistries. Studies on H-phosphonates, „Accounts of Chemical Research”, 35 (11), 2002, s. 952–960, DOI: 10.1021/ar010049p.
  11. a b c The Stawinski Research Group. JS CV [online], Stockholm University [dostęp 26.01.2021 r.]
  12. a b Prof. dr hab. Jacek Antoni Stawiński, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska [dostęp 26.01.2021 r.]
  13. Stawiński, Jacek [online], Baza osób polskich - Polnische Personendatenbank [dostęp 26.01.2021 r.]
  14. Jacek Antoni Stawinski [online], prabook.com [dostęp 26.01.2021 r.]
  15. Zespół Chemii Pronukleotydów [online], ICHB PAN [dostęp 19.04.2014 r.]

Oceń: Jacek Stawiński

Średnia ocena:4.87 Liczba ocen:16