Nicolaus Arnoldi

---

Rodzina, wykształcenie, pierwsze lata

Mikołaj Arnoldi przyszedł na świat w Lesznie, w regionie wielkopolskim, w rodzinie mieszczańskiej. Jego ojciec Michał Adelti, który zmarł w 1621 roku, oraz matka Anna z Giertychów, pochodząca z pastorskiej rodziny braci czeskich, mieli wpływ na jego przyszłość. Po szybkim odejściu ojca, matka posłała go do szkół, gdzie miał zaszczyt uczyć się pod okiem Jana Amosa Komenskiego.

W 1635 roku Mikołaj rozpoczął naukę w luterskim gimnazjum akademickim w Gdańsku. Po jego ukończeniu, Jan Teodoryk Potocki, dostrzegając jego zdolności, mianował go swoim osobistym kaznodzieją. Arnoldi wyróżniał się nie tylko wiedzą, ale także talentem.

W 1641 roku, jako stypendysta Jednoty Braci Czeskich, został wysłany na studia teologiczne we Franeker, w Fryzji. Warto zaznaczyć, że przed podjęciem nauki został ordynowany na diakona. W trakcie studiów trafił pod opiekę innego znakomitego polskiego teologa z Wielkopolski, Jana Makowskiego, który miał istotny wpływ na jego rozwój duchowy oraz edukacyjny.

Pod wpływem Makowskiego, Mikołaj postanowił pozostać w Niderlandach, co nie spotkało się z uznaniem polskich władz kościelnych. Podczas swojego pobytu w Niderlandach miał także okazję odwiedzić Londyn oraz Cambridge.

Profesor i teolog

W latach 1645–1651 Nicolaus Arnoldi rozpoczął swoją karierę jako pastor w niewielkiej fryzyjskiej miejscowości, znanej pod nazwą Beetgum. Jego niezwykłe umiejętności oratorskie w połączeniu z poparciem Makowskiego doprowadziły do awansu, a w 1651 roku został mianowany kaznodzieją Uniwersytetu we Franeker oraz profesorem teologii. Pełnił tę zaszczytną funkcję nieprzerwanie aż do chwili swojej śmierci.

Jego szeroka wiedza na temat spraw polskich przyczyniła się do tego, że w latach 1656 i 1658 otrzymał powołanie na kapelana niderlandzkich poselstw do Szwecji, gdzie omawiano kwestie dotyczące Polski oraz do Heidelbergu. Arnoldi, w odróżnieniu od swojego nauczyciela Makowskiego, unikał publicznych polemik na wewnętrzne tematy kalwińskie, przyjmując stanowisko ortodoksyjnie umiarkowane.

Jednakże nie zawahał się krytykować socynianizmu, racjonalizmu, katolicyzmu, a nawet swojego byłego nauczyciela, Jana Amosa Komenskiego, szczególnie gdy ten wspierał grupę znaną jako „prorocy”. Najintensywniejsze starcia Arnoldi prowadził z Kartezjuszem oraz jego wpływami, które stopniowo zyskiwały na znaczeniu wśród fryzyjskich duchownych.

Do samego końca swoich dni Arnoldi pełnił rolę kaznodziei uniwersyteckiego oraz zaangażowanego teologa, nieustannie oddając się nauczaniu i zwalczaniu błędnych nauk.

Rodzina

Mikołaj Arnoldi przyszedł na świat w Lesznie, które leży w regionie wielkopolskim, w rodzinie o tradycjach mieszczańskich. Jego ojciec, Michał Adelti, zmarł w 1621 roku, a matka, Anna z Giertychów, pochodziła z rodziny pastorskiej braci czeskich. Po wczesnej i smutnej stracie ojca, matka zdecydowała się oddać go do szkół, w których jego nauczycielem był znany pedagog Jan Amos Komenski.

W 1635 roku Mikołaj rozpoczął studia w luterańskim gimnazjum akademickim znajdującym się w Gdańsku. Po zakończeniu edukacji, Jan Teodoryk Potocki zaprosił Arnoldiego do pełnienia roli swojego osobistego kaznodziei.

Mikołaj Arnoldi zyskał sobie uznanie dzięki swej wiedzy oraz niezwykłemu talentowi. W 1641 roku, jako stypendysta Jednoty Braci Czeskich, został wysłany na studia teologiczne w Franeker, które mieści się w Fryzji. Przed swoim wyjazdem otrzymał ordynację na diakona. W Niderlandach trafił pod opiekę Jana Makowskiego, innego polskiego profesora teologii, z którym serdeczne więzi utrzymywał aż do swojej śmierci. Makowski, ku niezadowoleniu władz kościelnych w Polsce, przekonał arnoldiego do osiedlenia się w Niderlandach.

Pobyt w Niderlandach umożliwił mu odwiedziny takich miejsc jak Londyn i Cambridge, rozszerzając jego horyzonty oraz kontakty naukowe.

---

Oceń: Nicolaus Arnoldi

---