Albert Steuer

---

Życiorys

Do 1918

Albert Steuer, urodzony w rodzinie urzędnika kolejowego, był ostatnim niemieckim kanonikiem poznańskiej kapituły katedralnej. Posiadał bogate wykształcenie, które rozpoczął w Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie w 1895 roku uzyskał maturę. Następnie zaciągnął się do Seminarium Duchownego w tym mieście. W roku 1898 uzyskał pozwolenie na kontynuację studiów w Münster, na Westfalskim Uniwersytecie Wilhelma. Uroczystość święceń kapłańskich miała miejsce w 1899 roku, kiedy to otrzymał je z rąk biskupa Edwarda Likowskiego.

W 1901 roku doktorat obronił również w Münster, po czym wrócił na stałe do Poznania, gdzie objął funkcję profesora filozofii w wyżej wymienionym seminarium. W 1903 roku przyjął na siebie obowiązki cenzora publikacji wydawanych przez duchownych. Jest autorem podręcznika filozofii, którego dwa tomy zostały wydane w latach 1907 i 1909, jednak dalsze części nie ukazały się z powodu wybuchu I wojny światowej oraz nieprzychylnych recenzji niektórych starszych profesorów. Z 1907 roku pochodzi również jego powołanie na egzaminatora w zakresie uprawnień do odbierania spowiedzi. W 1911 roku awansował na kanonika, a cztery lata później objął stanowisko sędziego w sądzie kanonicznym.

Do 1939

W 1916 roku działanie seminarium zostało czasowo wstrzymane przez arcybiskupa Edmunda Dalbora, co skutkowało utratą wakatu profesora przez Steuera. Niemieccy kanonicy w Poznaniu, w tym Steuer, byli postrzegani jako relikt zaborów, a ich działalność wzbudzała wrogość wśród polskiego społeczeństwa. Mimo tego, Steuer (wraz z Josefem Paechem) pozostał duszpasterzem niemieckiej wspólnoty w Poznaniu, w której dominował konflikt z polskimi Franciszkanami ze Lwowa, którzy zajęli kościół w 1921 roku. Biorąc czynny udział w Związku Katolików Niemieckich (VdK), jego postawa wobec nazizmu była ambiwalentna – w 1934 roku wsparł usunięcie lidera związku, Eduarda Panta, i jasno stwierdził, że nie opowiadają się ani za, ani przeciw narodowemu socjalizmowi.

W obliczu wyzwań politycznych, po 1919 roku nie został jednak przywrócony do pracy w seminarium, co nie przeszkodziło mu w publikowaniu licznych artykułów w takich pismach jak „Theologische Revue” z Münster, „Germania” z Berlina, czy „Przegląd Teologiczny” z Lwowa. Jego liczne podróże obejmowały Europejskie państwa jak Włochy, Szwajcaria, czy Skandynawia, a także Niemcy, gdzie odwiedzał zdobyte przez Niemców tereny Polski. W 1928 roku zaproponowano mu stanowisko profesorskie na Uniwersytecie Wileńskim, a w 1929 odbył pielgrzymkę do Ziemi Świętej.

Wyróżniony tytułem doktorat honoris causa na Uniwersytecie Wrocławskim w 1936 roku, podczas swojej kariery zyskał szereg kontaktów i wpływów w katolickich kręgach.

Do 1945

Wrzesień 1939 roku przyniósł jego dalsze kłopoty – uciekając przed internowaniem, przeniósł się z poznańskiej katedry poznańskiej do kościoła franciszkańskiego, w którym kontynuował spowiedź, pomimo wprowadzonych zakazów. W pobliskim więzieniu przy ulicy Młyńskiej sprawował funkcje duszpasterskie, udzielając ostatniego namaszczenia dla wielu Polaków, którzy ponieśli śmierć z rąk niemieckich.

Steuer zmagał się także z wymaganiami cenzury, przeprowadzając niezbędne tłumaczenia listów więźniów. Jego zaangażowanie w duszpasterstwo i pomoc w trudnych czasach, przede wszystkim dla polskich wiernych, nie przeszło bez echa.

Po 1945

Po zakończeniu II wojny światowej w styczniu 1945 roku, Steuer ewakuował się wraz z innymi Niemcami z Poznania, jednak niebawem został zatrzymany przez czerwonoarmistów. Przeniesiony do gospodarstwa w Międzylesiu, doznał niedostatku, ale z pomocą współwięźniów zdołał przetrwać ten ciężki czas. 24 czerwca 1945 roku powrócił do Poznania, gdzie zauważył, że jego mieszkanie zostało splądrowane, a niemal cały księgozbiór ocalił ks. profesor Józef Nowacki.

Arcybiskup Walenty Dymek, nie mając możliwości zaoferowania mu pracy w seminarium, zaproponował mu posadę kapelana w Lubocześnicy, jednak dwa dni przed przybyciem został zatrzymany przez Urząd Bezpieczeństwa. Z powodu oskarżeń o antypolską działalność i zaangażowanie w kwestie okupacji hitlerowskiej, jego proces rozpoczął się 31 maja 1946 roku, lecz dzięki pozytywnym zeznaniom świadków, Steuer uzyskał uniewinnienie i 1 czerwca wrócił do Poznania.

Wkrótce osiedlił się w Pokrzywnie, gdzie do końca życia pełnił funkcję kapelana w domu sióstr Elżbietanek. Wzmianki o jego działalności pojawiały się w prasie powojennej, a naciski Kurii Arcybiskupiej zmusiły go do rezygnacji z tytułu kanonika na rzecz pensji. Mimo zapowiedzi rewizji wyroku uniewinniającego, jego determinacja przyniosła efekty. W latach pięćdziesiątych uczestniczył w wielu ważnych wydarzeniach kościelnych, a w 1959 roku, w jubileusz swojej kapłańskiej pracy, otrzymał wyrazy uznania od arcybiskupa Antoniego Baraniaka.

Po śmierci kapłan został pochowany na cmentarzu na Miłostowie, a ceremonię prowadził biskup Franciszek Jedwabski. Jego życie i działalność były pełne niełatwych wyborów oraz zawirowań, ale jego duchowe zaangażowanie dla niemieckiej oraz polskiej wspólnoty pozostaje niezatarte w historii Poznania.

---

Oceń: Albert Steuer

---