Karol Bogumił Diehl

Duchowieństwo i religia

Karol Gottfried Diehl to postać, która odegrała ważną rolę w historii polskiego duchowieństwa oraz działalności narodowej. Urodził się w 1765 roku w Lesznie, a zmarł w 1831 roku w Poznaniu. Jako duchowny ewangelicko-reformowany, jego życie było nierozerwalnie związane z pracą na rzecz edukacji i społeczności.

W 1830 roku, Diehl piastował zaszczytną funkcję jako członek Rady Ogólnej Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, co świadczy o jego dużym wpływie na rozwój instytucji zajmujących się sprawami religijnymi i edukacyjnymi w Polsce. Ponadto, w 1808 roku, był aktywnym członkiem Izby Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego, co ukazuje jego zaangażowanie w kształcenie społeczeństwa.

Diehl był również jednym z założycieli Towarzystwa Biblijnego w Polsce, co podkreśla jego pasję do promowania czytelnictwa i dostępu do literatury religijnej. W latach 1828-1830 pełnił funkcję przewodniczącego Generalnego Konsystorza Wyznań Ewangelickich w Królestwie Kongresowym, organizacji skupiającej zarówno luteran, jak i kalwinów. Jego oddanie sprawom religijnym i społecznym nie mogło umknąć uwadze, bowiem już w 1829 roku stał się aktywnym członkiem Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie, gdzie promował wiedzę oraz rozwój naukowy.

Życiorys

Karol Bogumił Diehl urodził się w rodzinie kupieckiej, jako syn Jana Hermana Diehla oraz Krystyny Elżbiety z Keschnerów. Po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Viadrina, otrzymał ordynację na pastora parafii ewangelicko-reformowanej w Poznaniu. Już w 1790 roku rozpoczął pracę jako pastor w Warszawie, a te obowiązki pełnił przez resztę swojego życia. Był zwolennikiem teologii racjonalnej, krytycznie oceniając dogmatyzm oraz pietyzm, a także prowadził wykłady w Liceum Warszawskim.

Działalność religijna

W 1810 roku został wybrany seniorem generalnym Księstwa Warszawskiego, a później również liderem Jednoty Małopolskiej w Galicji. Jego znaczącym osiągnięciem było zjednoczenie protestantów zamieszkujących tereny Polski. 2 lipca 1828 roku doszło do utworzenia wspólnego Konsystorza Generalnego dla Kościołów reformowanego i augsburskiego. Niestety, z powodu negatywnego nastawienia ze strony zaborcy, ta unia trwała tylko do lutego 1849 roku.

Działalność polityczna

Diehl angażował się także w życie polityczne, będąc członkiem Izby i Dyrekcji Edukacyjnej Księstwa Warszawskiego. W latach 1809-1814 pełnił rolę deputowanego oraz członka Komisji Prawodawstwa Cywilnego, gdzie broniał Kodeksu Napoleona i postulował o jedność Polski z Litwą. Współpracował z postaciami takimi jak Stanisław Staszic, a także należał do Towarzystwa Dobroczynności i Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Jako członek Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk, przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego w 1812 roku. Przyjął z dystansem wybuch powstania listopadowego, a po detronizacji Mikołaja I wyjechał do Prus, gdzie zmarł w Poznaniu. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Orzeszkowie.

Rodzina

W małżeństwie z Anną Marią z Ebertów (1774-1821) mieli siedmioro dzieci, jednak w dorosłość osiągnęły jedynie trzy córki. Jedną z nich była Karolina Augustyna Diehl (1796-1859), która poślubiła Fryderyka Jakuba Teichmanna (1789-1839), pastora ewangelicko-reformowanego w Warszawie od 1829 roku, radcę Generalnego Konsystorza Ewangelickiego oraz superintendenta diecezji warszawskiej. Co ciekawe, był również stryjecznym dziadem pastora Augusta Karola Diehla (1837-1908), superintendenta Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Królestwie Polskim, z którym często był mylony.

Odznaczenia

W 1823 roku Karol Bogumił Diehl został nobilitowany, uzyskując zaszczytny herb Piecza.

Wyróżniono go również Orderem Świętego Stanisława: otrzymał II klasę w 1828 roku oraz IV klasę w 1818 roku.

Przypisy

  1. Marian Ptaszyk: Liceum Warszawskie. 1804-1831. Toruń: Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, 2020 r., s. 121. [dostęp 28.12.2020 r.]
  2. a b K.K. Bem K.K., Słownik Biograficzny duchownych ewangelicko-reformowanych. Pastorzy i diakonisy Jednoty Małopolskiej i Jednoty Warszawskiej 1815-1939, 2015 r., s. 42-49.
  3. herb nadany w 1823 roku, Kazimierz Marcinkowski, Rodziny zaszczycone szlachectwem w Królestwie Polskim 1815-1836: z podaniem ich herbów na podstawie Dziennika Praw, Warszawa 1907 r., s. 15.
  4. Stanisław Łoza, Kawalerowie orderu Św. Stanisława, w: Miesięcznik Heraldyczny, r. X, nr 5, Warszawa 1931 r., s. 114.
  5. Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812 r., nr 2, s. 15.
  6. Lista imienna członków Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie w styczniu 1829 roku, [Warszawa], [1829 r.], s. 4.
  7. Kalendarzyk Polityczny, Chronologiczny i Historyczny na Rok Panski 1808. Z niektoremi dodatkami i Magistraturami kraiowemi, Warszawa, s. 85.
  8. Obraz polityczny i statystyczny Królestwa Polskiego iaki był w roku 1830 przed dniem 29 listopada, Warszawa 1830 r., s. 27.

Oceń: Karol Bogumił Diehl

★★★★★
Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:12