Antoni Paweł Sułkowski

Szlachta i monarchia

Antoni Paweł Sułkowski, znany jako książę herbu Sulima, urodził się 31 grudnia 1785 roku w Lesznie, a swoje życie zakończył 13 kwietnia 1836 roku w Rydzynie. Był to nie tylko wybitny wojskowy, ale również postać o ważnym znaczeniu w historii Polski.

W swoich działaniach sułkowski zyskał miano polskiego generała dywizji Armii Księstwa Warszawskiego, gdzie pełnił rolę naczelnego wodza wojsk Księstwa Warszawskiego. Jego bogata kariera dowódcza oraz zdolności strategiczne przyczyniły się do kolejnych sukcesów wojskowych w tym okresie historycznym.

Warto również zaznaczyć, że Sułkowski był trzecim ordynatem Ordynacji Sułkowskich, co świadczy o jego znaczeniu w lokalnej arystokracji. Zasłużył się również w Zakonach, stając się kawalerem maltańskim (po 1816 roku) oraz kawalerem Honoru i Dewocji, co podkreślało jego oddanie wartościom rycerskim i chrześcijańskim.

Życiorys

Antoni Paweł Sułkowski był synem wojewody kaliskiego, Antoniego Sułkowskiego (1735–1796), oraz Karoliny Bubna-Littitz. Swoją przygodę z wojskiem rozpoczął w roku 1806, fundując na własny koszt 1 pułk piechoty w ramach Legii Poznańskiej, którym został dowódcą. Współuczestniczył w kampanii na terenie Polski w latach 1806–1807, biorąc udział w oblężeniach Gdańska i Kołobrzegu, a następnie w Hiszpanii w latach 1808–1809.

W 1810 roku Sułkowski osiągnął stopień generała brygady, a podczas wojny z Rosją w 1812 roku stał na czele brygady kawalerii w V Korpusie dowodzonym przez księcia Józefa Poniatowskiego. W roku 1812 przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego. W trakcie kampanii 1813 w Niemczech, pełnił funkcję generała dywizji oraz dowódcy dywizji IV Korpusu kawalerii Michała Sokolnickiego, który stanowił część polskiego korpusu Poniatowskiego.

Po śmierci księcia Poniatowskiego w październiku 1813, dowództwo VIII Korpusu na krótko objął Sokolnicki. Z chwilą, gdy wmanewrowano Sułkowskiego w tę rolę, ten w wieku zaledwie 28 lat zrezygnował z dowodzenia, a następnie został zwolniony z armii przez Napoleona, wracając do swojej ojczyzny. Od tego momentu dowództwo nad resztkami polskich sił, jakie pozostały przy cesarzu (około 5 tysięcy ludzi), przejął Jan Henryk Dąbrowski.

W 1808 roku Sułkowski ożenił się z Ewą Kicką, z którą miał trzy córki: Helenę (1812–1900), zamężną za hrabią Henrykiem Potockim, Ewę (1814–1881), która wyszła za hrabiego Władysława Potockiego, oraz Teresę (1815–1889), żonę Henryka Wodzickiego. Jego jedynym synem był August Antoni (1820–1882), który poślubił Marię Mycielską w 1843 roku.

Po roku 1818 osiedlił się w Rydzynie, gdzie aktywnie uczestniczył w życiu politycznym Królestwa Polskiego. Pełnił funkcję marszałka Sejmu Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Przewodniczył także obradom sejmów stanowych w latach 1827, 1830 oraz 1834. Został deputowanym w stanie rycerskim z powiatu poznańskiego na sejm prowincjonalny w latach 1827 i 1830.

Był również członkiem loży wolnomularskiej „Bracia Zjednoczeni”, gdzie przydzielono mu drugi stopień rytu, znany jako „czeladnik”, w roku 1820. Sułkowski został odznaczony wieloma orderami, w tym Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (1808), a także francuskim Krzyżem Kawalerskim oraz Oficerskim Orderu Legii Honorowej (1807 i 1812). Dodatkowo otrzymał neapolitański Krzyż Wielki Orderu Obojga Sycylii (1813), Krzyż Kawalerski Orderu Hiszpanii (1810), bawarski Order św. Huberta (1805) oraz pruski Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego.

7 sierpnia 2024 roku, w zastępstwie ministra obrony narodowej, Stanisław Wziątek podpisał decyzję nr 94/MON, która nadawała 12 pułkowi logistycznemu w Kołobrzegu imię gen. dyw. Antoniego Pawła Sułkowskiego.

Przypisy

  1. Dziennik Urzędowy MON, poz. 120. Minister Obrony Narodowej, 08.08.2024 r. [dostęp 29.08.2024 r.]
  2. Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 149.
  3. Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 234.
  4. Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 62.
  5. Stanisław Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego t. I 1815-1852, Poznań 1918, s. 96.
  6. Stanisław Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego t. I 1815-1852, Poznań 1918, s. 78.
  7. Stanisław Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego t. I 1815-1852, Poznań 1918, s. 153.
  8. Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 312.
  9. Stanisław Łoza: Order domowy rycerski p.w. świętego Huberta, w: „Broń i Barwa”, 1935, r. II, nr 3, s. 63.
  10. Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 18, s. 167.

Oceń: Antoni Paweł Sułkowski

★★★★★
Średnia ocena:4.86 Liczba ocen:14