Antoni Janusz to postać, której życie i dokonania są niezatarte w historii polskiego lotnictwa. Urodził się 30 stycznia 1902 roku w Lesznie Wielkopolskim, a swoją ziemską podróż zakończył 28 sierpnia 2000 roku w Londynie. Był to człowiek o niezwykłej odwadze i pasji, który w swej karierze zasłużył na miano podpułkownika i pilota w Polskich Siłach Powietrznych, stacjonując w 301 dywizjonie bombowym.
Janusz był nie tylko wybitnym pilotem, ale również oficerem w Królewskich Siłach Powietrznych (Royal Air Force). Jego kariera lotnicza była wyjątkowo bogata, a wśród jego osiągnięć znajduje się uczestnictwo w wojnie przeciw bolszewikom w 1920 roku, co świadczy o jego oddaniu i determinacji.
Nie można również zapomnieć o jego dokonaniach jako oficera balonowego, co stanowi dowód wszechstronności jego umiejętności. W 1938 roku sięgnął po Puchar Gordona Bennetta, co należy uznać za jeden z jego najważniejszych sukcesów w dziedzinie lotnictwa. W późniejszych latach Janusz brał czynny udział w kampaniach polskiej, francuskiej i angielskiej w latach 1939–1945, pozostawiając trwały ślad w historii armii oraz lotnictwa.
Życiorys
Antoni Janusz, niezwykle utalentowany lotnik, swoje korzenie ma w Jarocinie, gdzie od 1907 roku spędzał swoje młodzieńcze lata. Ukończył Szkołę Podstawową im. Królowej Jadwigi, a następnie kontynuował naukę w Poznaniu, gdzie podjął edukację w Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego. Obdarzony ambicją, wkrótce po tym ukończył Oficerską Szkołę Aeronautyczną. 28 września 1919 roku uzyskał awans na podporucznika i związał się z Batalionem Aeronautycznym 1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich. W czasie trwania wojny polsko-bolszewickiej, zaangażował się w wiele kluczowych operacji, w tym na przyczółku mostowym pod Bobrujskiem, gdzie prowadził rozpoznania lotnicze wrogich sił.
Współpracował również jako dowódca kompanii w czasie Bitwy Warszawskiej, wyróżniając się jako jeden z najmłodszych oficerów nowo powstałego Wojska Polskiego. Po wojnie, Janusz nie zrezygnował z kariery wojskowej, pozostając w służbie jako oficer pilot i pełniąc swoje obowiązki w 1 batalionie balonowym w Toruniu. 5 marca 1934 roku awansował na kapitana oraz wszedł na 8. lokatę w korpusie oficerów aeronautyki. W marcu 1939 roku, w swoich zaszczytnych obowiązkach, zajął 2. lokatę w korpusie oficerów lotnictwa.
W 1 pułku lotniczym w Warszawie, Antoni Janusz kierował biurem administracyjno-rachunkowym Bazy Lotniczej. Tuż przed wybuchem II wojny światowej wykazał swoje umiejętności, przenosząc się do Ministerstwa Spraw Wojskowych, gdzie szkolił pilotów balonowych oraz aktywnie uczestniczył w pracach nad nowymi modelami balonów wojskowych. Z zapałem angażował się w rozwój sportu balonowego, będąc inspiratorem oraz propagatorem tego sportu. Janusz był także obecny podczas najważniejszych wydarzeń baloniarskich w Polsce, a w latach 30. uznawany był za jednego z najlepszych zawodników na świecie.
25 października 1925 roku odniósł swoje pierwsze wielkie osiągnięcie, wygrywając w I Krajowych Zawodach Balonów Wolnych o Puchar im. płk. Aleksandra Wańkowicza, pokonując dystans 142 km. Już w 1927 roku, rozpoczął starty w zawodach międzynarodowych, a jego pierwszym sukcesem było 2. miejsce w Międzynarodowych Zawodach Balonów Wolnych w Poznaniu. W 1932 roku, Janusz zaczął regularnie reprezentować Polskę w zawodach o Puchar Gordona Bennetta, zdobywając ten zaszczytny tytuł w 1938 roku, pokonując 1692 km w czasie 37:47 minut.
Po inwazji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku, Antoni Janusz przekroczył granicę rumuńską i przez Grecję, Tobruk oraz Casablankę, wiosną 1940 roku dotarł do Francji. Po klęsce, znalazł się w Szkocji, gdzie pracował jako członek personelu naziemnego 301 dywizjonu bombowego Ziemi Pomorskiej „Obrońców Warszawy”. W 1942 roku, w wyniku ran, jakie odniósł, jego jednostka została rozformowana, a on sam dołączył do Polskiej Eskadry do Zadań Specjalnych przy brytyjskim 138 dywizjonie. Po wojnie, kontynuował swoją służbę w RAF, szkoląc nowe pokolenia lotników.
W 1949 roku, jego życie osobiste zmieniło się na zawsze, gdy poślubił Jean Oilier, którą poznał podczas pracy w brytyjskim Air Ministry. Ostatecznie osiedlił się w Londynie, gdzie z pasją zajmował się astronomią, matematyką i filozofią. Po raz pierwszy odwiedził Polskę w 1960 roku. Kiedy w 1983 roku reaktywowano zawody o Puchar Gordona Bennetta, Stefan Makné oraz Ireneusz Cieślak zwyciężyli, a puchar został wręczony przez Antoniego Janusza.
Antoni Janusz zmarł 28 sierpnia 2000 roku w Londynie. Zgodnie z jego życzeniem, prochy zostały przewiezione do rodzinnej ziemi i pochowane 16 października 2000 roku w grobie rodzinnym na cmentarzu parafialnym kościoła Chrystusa Króla.
Ordery i odznaczenia
Antoni Janusz, jako lotnik, otrzymał wiele prestiżowych odznaczeń, które świadczą o jego odwadze i oddaniu. Poniżej przedstawiono listę wyróżnień, które zdobył w trakcie swojej służby:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Walecznych,
- Medal Lotniczy – przyznany czterokrotnie,
- Złoty Krzyż Zasługi – przyznany dwukrotnie: w 1935 roku oraz 22 września 1936 roku,
- Srebrny Krzyż Zasługi, nadany 11 listopada 1934 roku,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Medal Obrony – nadany przez Wielką Brytanię,
- Medal Wojny 1939–1945 – przyznany przez Wielką Brytanię,
- Medal Pamiątkowy Wojny 1939–1945 – nadany przez Francję.
Uczestnictwo w zawodach o Puchar Gordona Bennetta
Uczestnictwo Antoniego Janusza w zawodach o Puchar Gordona Bennetta to ważny element jego kariery jako lotnika. W ciągu lat brał on udział w wielu prestiżowych edycjach tych zawodów, co pozwoliło mu zdobyć cenne doświadczenie oraz osiągnąć wysokie lokaty.
| Edycja zawodów | Data | Miejsce zawodów | Lokata | Załoga | Balon | Czas lotu [godz.] | Odległość [km] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 20 | 25 września 1932 | Bazylea, Szwajcaria | 4 | Władysław Pomaski, Antoni Janusz | SP-AHX Polonia | 24:00 | 1181,00 |
| 22 | 23 września 1934 | Warszawa, Polska | 4 | Antoni Janusz, Ignacy Wawszczak | SP-AMY Polonia II | 22:04 | 1138,00 |
| 23 | 16 września 1935 | Warszawa, Polska | 2 | Antoni Janusz, Ignacy Wawszczak | SP-ANA Warszawa II | 46:52 | 1567,13 |
| 24 | 30 sierpnia 1936 | Warszawa, Polska | 2 | Antoni Janusz, Stanisław Brenk | SP-BCU LOPP | 38:02 | 1534,28 |
| 25 | 20 czerwca 1937 | Bruksela, Belgia | 2 | Antoni Janusz, Leszek Krzyszkowski | SP-AMY Polonia II | 46:30 | 1364,00 |
| 26 | 11 września 1938 | Liège, Belgia | 1 | Antoni Janusz, Franciszek Janik | SP-BCU LOPP | 37:47 | 1692,00 |
Każda z edycji dostarczała emocji i wyzwań, z którymi musiała się zmierzyć załoga. Wyniki zawodów pokazują nie tylko długotrwałe zaangażowanie Antoniego Janusza, ale także jego znaczną wiedzę o balonach i umiejętności w zakresie pilotowania. Dzięki temu, historia jego występów w Pucharze Gordona Bennetta pozostaje istotnym elementem polskiego lotnictwa balonowego.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jarosław Mika | Janusz Jakubowski (generał) | Tadeusz Pawlaczyk | Wiktor Fonfara | Aleksander Krukowiecki | Zdzisław MaćkowskiOceń: Antoni Janusz (lotnik)