Bazylika kolegiacka św. Mikołaja w Lesznie, znana również jako kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja, odgrywa istotną rolę w lokalnej społeczności i jest tradycyjnie postrzegana jako leszczyńska fara. Jej historia sięga początku XVIII wieku, kiedy to została zbudowana w latach 1709–1710 przez architekta Pompea Ferrariego.
Warto zaznaczyć, że wieże bazyliki uzyskały swój obecny kształt po tragicznym pożarze w roku 1790. Świątynia została konsekrowana w 1841 roku, zaś w 2000 roku papież Jan Paweł II ustanowił ją kolegiatą, co podkreśla jej znaczenie w hierarchii kościelnej.
W latach 1905–1907 przeprowadzono znaczną rozbudowę części wschodniej kościoła, która została zrealizowana w charakterystycznym stylu neobarokowym. Renowacja wnętrza także przyczyniła się do podniesienia estetyki i funkcjonalności tego miejsca.
Architektura
Świątynia, o której mowa, to imponująca budowla o architekturze halowej, rywalizująca z najlepszymi przykładami stylu barokowego. Jednym z jej najcenniejszych elementów jest dekoracja stiukowa, która przyciąga wzrok każdego odwiedzającego. Nad dawnym prezbiterium znajduje się majestatyczna kopuła, która została ozdobiona bogatą sztukaterią, co stanowi wyjątkowe osiągnięcie artystyczne tej epoki.
Wnętrze skrywa również późnobarokowy ołtarz główny, zaprojektowany przez Jana Stiera, budowniczego z Rydzyny. Niezwykłym świadectwem przeszłości jest epitafium Aleksandra Sułkowskiego, datowane na 1762 rok. Warto również zwrócić uwagę na cenne XVIII-wieczne ołtarze boczne oraz ambonę, które wyróżniają się bogatą dekoracją rzeźbiarską i snycerską.
Boczne nawy kościoła to przestrzeń, gdzie zobaczyć można okazałe nagrobki braci Leszczyńskich. Wśród nich znajduje się Rafał, wojewoda poznański i podskarbi wielki koronny, ojciec króla Stanisława, oraz Bogusław, biskup łucki. Oba nagrobki umieszczone są w majestatycznych wnękach, które zostały ozdobione figurami, prawdopodobnie zaprojektowanymi przez Pompeo Ferrariego.
Na balustradzie chóru organowego można ujrzeć herb Wieniawa oraz infułę biskupią, stanowiące hołd dla fundatora tej świątyni, Bogusława Leszczyńskiego. Obecnie prepozytem Kapituły Kolegiackiej jest ks. Jan Majchrzak, kanonik honorowy Kapituły Metropolitalnej w Poznaniu.
Bazylika
W dniu 22 lutego 2013 roku, Kongregacja ds. Kultu Bożego oraz Dyscypliny Sakramentów, przyznając swoje szczególne pełnomocnictwa, udzielone przez ojca świętego Benedykta XVI, obdarzyła tę piękną świątynię tytułem oraz godnością mniejszej bazyliki. Wraz z tym tytułem, świątynia otrzymała wszystkie przynależne jej prawa oraz przywileje liturgiczne.
Uroczystości związane z tym wydarzeniem miały miejsce w niedzielę, 26 maja, kiedy to arcybiskup metropolita poznański, Stanisław Gądecki, dokonał poświęcenia świątyni. Podczas tej ceremonii ogłosił także oficjalną decyzję papieża Benedykta XVI. Leszczyńska bazylika zyskała tym samym miano czwartego kościoła w archidiecezji poznańskiej, który nosi ten zaszczytny tytuł.
Wśród pozostałych kościołów, które uwieńczyły swoje istnienie tym tytułem, znajdują się: archikatedra w Poznaniu, fara oraz sanktuarium na Świętej Górze. To wyróżnienie potwierdza duchowe znaczenie oraz kulturową wartość tej świątyni dla regionu oraz jej wiernych.
Lista kapłanów posługujących w kościele
Plebani, proboszczowie, komendarze
Na przestrzeni lat w leszczyńskiej bazylice pełniło posługę wielu kapłanów, którzy odgrywali istotną rolę w życiu lokalnej społeczności. Oto lista ich imion oraz dat towarzyszących ich kadencji:
- Jan (1410),
- Piotr (1421),
- Jan (1443),
- Maciej (1456),
- Andrzej (1461-1468?),
- Klemens (1468),
- Jan (1468-1470),
- Andrzej (1473),
- Krzysztof (1481),
- Tomasz Wilkowski (1487),
- Jan Kromolicki (1488),
- Jakub Bocian (1499),
- Maciej Szurza (1499),
- Wawrzyniec (1505),
- Jakub z Kalisza (1514),
- Bartłomiej Schiling (Szyling) ze Wschowy (1514),
- Marcin (Maciej) Popek (1527),
- Stanisław (1550),
- Krzysztof Strygiel (1592),
- Wojciech z Lubinia (1599),
- Jerzy Kerber (1645-1672) – formalnie powołany na urząd plebana leszczyńskiego w 1645 roku, de facto jako prepozyt przy szpitalnym kościele Świętego Ducha, zajmujący wspominany kościół przez gminę kalwińską; w 1661 przejął zarząd nad kościołem,
- Kasper Szubert (1671) – komendarz,
- Aleksander Koszanowski (1671-1691?) – bliski przyjaciel i doradca Bogusława oraz Rafała Leszczyńskich, protonotariusz apostolski i sekretarz królewski, a od 1691 opat w klasztorze cystersów w Przemęcie.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 06.05.2010 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Jana w Lesznie | Kościół św. Maksymiliana Marii Kolbego w Lesznie | Parafia św. Antoniego Padewskiego w Lesznie | Parafia św. Mikołaja w Lesznie | Parafia św. Jana Chrzciciela w Lesznie (rzymskokatolicka) | Kościół św. Antoniego w Lesznie | Kościół Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Lesznie | Kościół św. Józefa w Lesznie | Kościół św. Kazimierza w Lesznie | Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Lesznie | Parafia Świętego Krzyża w Lesznie | Parafia św. Kazimierza w LesznieOceń: Bazylika św. Mikołaja w Lesznie